Selamlaşma
Selamla birlikte, birkaç sözle hal-hatır da sorulur.
Kim Kimi Selamlar
- Erkek kadını,
- Genç yaşlıyı,
- Kıdemsiz kıdemliyi,
- Ast üstü,
- Gelen, orada bulunanları,
- Ayrılan, ayrıldığı yerde kalanları,
- Rütbece eşit olunduğunda ise ilk gören diğerini
selamlar.
Bir salona girilince ilk önce ev sahibesi selamlanır.
Evden ayrılırken de ilk önce yine ev sahibesibe veda edilir.
Hiç kimse yakın tanıdık da olsa, herkesin dikkati çekilecek şekilde bağırarak çağırılmamalıdır.
Bir erkek, sokakta tanıdık bir kadına yalnız başına rastladığında kadının kendisini görmemezlikten geldiğini sezerse, o zaman selam vermeden geçebilir. Göz ucu ile selama izin verdiğini görürse selamlar.
Partneri ile birlikte bulunan bir kişi, rastladığı tanıdık bir karşı cinse kendisi selam verir. Tek başına olan kişi selamı beklemelidir.
Tanınmış ve yüksek mevkilerdeki kişilerle karşılaşıldığında selamlanır. Onun sizi tanıması gerekmez.
Uzun tren yolculuklarında ve her türlü uzun sürecek yol arkadaşlıklarında ilk defa karşılaşıldığında selam verilir.
Yanında başkası bulunan bir kişi sokakta ahbabıyla karşılaştığında ve konuşmak istediğinde yanındaki kişiden özür dileyerek konuşmalıdır.
Karşılık Verme
Selamı kim verirse versin karşılık verilmelidir.
Kişiler kendilerine doğrudan tanıştırılmamış karşı cinsten birini gördüklerinde göz aşinalığı olsa dahi selamlamamalıdır.
Kadınlar erkeğin selamına baş eğmesiyle karşılık verirler; eğer kadını selamlayan yaşlı bir kişi ise bu baş eğmesi daha derin olur ve bu karşıdakinin selamı ile eş zamanlı olmalıdır.
Kişiler kendilerine doğrudan tanıştırılmamış karşı cinsten birini gördüklerinde göz aşinalığı olsa dahi selamlamamalıdır.
Masada oturan bir kişi yanından geçen herhangi bir başkası kendisine hitap edince, ayağa kalkar. Yalnız yemek yemekle meşgul bir ahbabını böylece selamlayan bir kişi, onun sofrada olduğunu aklında tutmalı ve sözü çok uzatmamaya çalışmamalıdır.
Aynı cinsiyetten iki kişi karşılaştığında yukardaki kurallar geçerlidir. Ancak, sosyal mevki bakımından genç, yaşlıdan çok üstün bir durumdaysa, sosyal konum öne çıkar ve ilk selamı sosyal konum olarak daha aşağıda olan verir.
El Sıkma
Büyük adamların elleri sıkılırken vücut biraz öne doğru eğilir.
El sıkmak için her zaman sağ el uzatılır
Sağ el dolu ise sol el uzatılabilir; bu da ancak sağ eldekileri sol ele çabucak geçirilemeyeceği zaman uygundur. Ancak böyle bir durumda af dilemek gereklidir.
Takdim edilen kişinin el uzatması beklenir ancak, takdim edilen kişi kadınsa el uzatmak zorunda değildir.
El sıkılırken karşıdakinin yüzüne bakılır.
Eli tutup sıkmamak hakaret anlamına gelir.
Kadın ve Erkek El Sıkışmaları
Kadın, elini erkekten önce uzatır. Erkeğin önce uzatması görgüsüzlük olarak kabul edilir. Bunun nedeni, kadın elini uzatmak zorunda değildir başı ile selam verebilir; böyle bir durumda erkeği eli havada kalacağından, kadın eğer sıkacak ise elini uzatması ve kimsenin zor durumda kalmamasıdır.
Bu durum istisnaları şu şekildedir:
- Bir erkekle ilk kez tanıştırılan bir kadın çoğu zaman erkeğe elini uzatmaz.
- Bir genç kız ya da bir genç kadın, yaşlı erkeklere ilk olarak ellerini uzatmamalıdır. Yaşlı kişinin elini uzatmasını beklemelidir.
- Üst ast durumunda, üstün ve astın cinsiyeti önemsenmeksizin önce üstün el uzatması beklenir.
Çeşitli Durumlarda El Sıkma
Kendi evinde konuk kabul eden kişiler, cinsiyet farketmeksizin tüm misafirlerinin ellerini sıkarlar.
Evlenmelerden sonra yapılan kutlamalarda evlilerin elleri uzun ve hararetli bir biçimde sıkılır.
Ölüm hallerinde yumuşak bir biçimde sıkılır.
Yaşlıların elleri yumuşak bir biçimde sıkılır.
Dostların eli, kuvvetle ve hararetle sıkılır.
Eğer ağızda sigara varsa selam zamanında sigara ağızdan kesinlikle çıkartılmalıdır.
Aynı yaşta, aynı cinsten, aynı sınıftan kişiler arasında el sıkışmak gerekince üzerinde düşünülmez. El uzatılır ve sıkışılır.
Kutlamalarda el sıkma ve tebrik en büyükten başlayarak yapılır.
Kimi zaman üstteki kurallara ayırı şekilde yanlışlıkla ast büyüğe, erkek kadına elini uzatabilir. Bu durumda bilmezlikten gelerek el tutup sıkılmalıdır.
Uzatılan el havada kalmamalıdır.
Bir yerden ayrılırken herkesin eli tek tek sıkılmaz. Baş ile selam verilip, ev sahibesinin eli sıkılır.
El Uzatma
Kadın, elini erkekten önce uzatır. Fakat bir erkekle ilk kez tanıştırılan bir kadın çoğu zaman erkeğe elini uzatmaz. Erkeğin önce uzatması görgüsüzlük olarak kabul edilir. Bunun nedeni, kadın elini uzatmak zorunda değildir başı ile selam verebilir; böyle bir durumda erkeği eli havada kalacağından, kadın eğer sıkacak ise elini uzatması ve kimsenin zor durumda kalmamasıdır.
Her yönden büyük olan ilk önce elini uzatır, uzatılan el sıkılır. Eli çok hafif sıkmak da, acıtacak kadar sıkmak kadar yanlıştır.
El Öpme
Resmi ilişkilerde el ve yanak öpmek yoktur.
Batı dünyasında adet olan erkeklerin yeni tanıştıkları kadının elini öpme davranışı değişmeye başlamıştır. Yüksek devlet ve hükümet adamları, tanıştıkları kadınların elini çoğu zaman öpmez, sadece sıkarlar. Çok kişi de, kadının elini öpmeyip, sadece sıkmayı prensip edinmiştir.
Türk toplumunda; geleneğe göre yalnız küçükler büyüklerin ve saygıdeğer kişilerin ellerini öperler.
Genç kızların ve bekar kadınların elleri öpülmez.
Yalnız toplumda bir mevki tutmuş ve belli bir yaş haddine ulaşmış bekar kadınların elleri öpülebilinir.
Batı toplumunda genç kadınların elleri nazikçe öpülür. Bu durumda el alına konmaz.
Öptürmek için elini uzatan ve buna alışık olan kadının eli her zaman öpülür. Bu kadın yaşlı ise el alına götürülür.
Bir kadının elini öpülüyorsa, yanındakinin de eli öpülür.
El öptükten sonra el sıkılmaz.