Sofrada Davranış

Katılma sözü verilen bir ziyafete mutlaka gitmek gereklidir. Eğer gidilemeyecekse baştan söz verilmemelidir.

Ziyafetlere bildirilen saatten on dakika önce gidilir. Çok erken davranmak, ev sahibini zor durumda bırakabileceği gibi, çok gecikmek de saygısızlık olur. En çok on beş, yirmi dakika gecikilebilir. Yüksek mevki sahipleri, aile büyükleri en son gelirler.

Masada Davranış
Çatal - Kaşık - Bıçak Kullanımı
HANGİ YEMEK NASIL YENİR
Yemek Yerken

Masada Davranış

Büyüklerin ve onur konuklarının oturmasını beklenmelidir.

Büyükler peçetesini açmadan diğerleri açmamalıdır.

Sandalyede dik, kol ve dirsekler sofraya dayanmadan oturulur. Dirsekler yandakini rahatsız etmemek için fazla açılmaz.

İki el birden masa altında olmamalı, en az bir el yukarıda olmalıdır. İki elinde yukarıda olması tercih edilir.

Sofra başında din, politika gibi ağır konular işlenmez; daha çok eğlendirici ve herkesi ilgilendirici konulardan bahsedilir.

 

Yemek yerken masadakilerin hızına uymak gerekir.

Masadaki yiyecekleri uzatırken, önce sağdakine verilir. Kişi kendi almadan önce başkasına uzatmalıdır.

Masadan kısa süreli ayrılmalarda peçete sandalyeye bırakılır ve sandalye biraz içeri itilir.

Kadınlar, erkeğin bulunduğu sofradan grup halinde kalkınca, erkek de kalkar.

Servis takımlarından birinin kırılmasına neden olunduğunda, ilk fırsatta aynısından alınmalı ve bir çiçekle birlikte teslim edilmelidir. Bu gerçekleştirilemiyorsa bir çiçekle özür dilenmelidir.

Çatal, kaşık veya bıçak yere düşecek olursa, ev sahibesinden yenisi rica edilir.

Yapılmaması Gerekenler:

  • Cep telefonu, anahtarlık vs. yemek masasının üzerine koymak
  • Çok gerekmedikçe okumak, yazmak ve not almak
  • Çatal-bıçağı sağdan sola, soldan sağa aktarmak
  • Konuşurken çatal bıçağı havada sallamak
  • Başkalarıyla aynı anda konuşmak
  • Ağızda lokma varken konuşmak
  • Ağız şapırtdatmak; çorbayı höpürdeterek, çubuk makarnayı çekerek yemek
  • Aksırıp, sümkürmek
  • Dişleri küdanla karıştırmak
  • Sandalyeyi sallayıp gıcırdatmak

Çatal – Kaşık – Bıçak Kullanımı

Kaşık  sağ elle kullanılır.

Çatal tek başına kullanılıyorsa sağ elde, bıçak ile kullanılıyorsa sol elde olmalıdır.

Bıçak  sağ elde sapından, işaret parmağı kesici kısmın sırtına uzatılarak tutulur.

Çatal-bıçak bir elden diğer ele sürekli aktarılmamalıdır.

Konuşurken çatal, kaşık, bıçak sallanmamalıdır.

Bıçak ağza konulmamalıdır.

Bıçak sadece yemeği  kesmeye yarar, onunla tuz ve bunun gibi şeyler alınmamalıdır.

Çatal, kaşık ve bıçak peçete ile silinmemelidir.

Bıçak ekmeğe sürülerek temizlenmez.

Tabaklar ve Kase: Fern&Co Plates

Tabak ve Peçete: Fern&Co Plates

 Büyük çatal-bıçak ana yemek içindir. Yemek çatalıyla tatlı yenmemelidir. 

Çatal, bıçak yada kaşık kullanıldıktan sonra masaya bir daha asla dokunmaması gerekir. Kullanılmış çatal, bıçak yada kaşık her zaman tabağın içinde tutulmalıdır.

Çorbayı içerken sapı kişiye dönmüş olarak tabağın içinde bırakılmalıdır.

Yemek esnasında bıçak-çatal ters V şeklinde ya da  arası açık olarak paralel bırakılır. Çatal ve bıçağı bu şekilde bırakmak yemeğe devam ediliyor demektir.

Kaşığın kenarına bırakılması, çorba veya kaşıkla yenen bir yemeğin bittiği anlamına gelir.

Çatal ağzının yukarıda, bıçak ile yan yana paralel hale gelmesi de “yemek bitti” demektir.

Peçete Kullanımı

Önce büyüklerin peçetesini açmaları beklenir. Büyükler peçetesini açmadan diğerleri açmamalıdır, toplamadan toplamamalıdır.

Peçete, tam olarak açılmaz; uzunlamasına katlı olarak diz üzerine serilir. Göğse takılmaz, yeleğe geçirilmez, tabak altına serilmez.

İkiye katlanan peçetenin açık uçları kişiye bakmalıdır.

Çatal ve bıçak asla peçete ile silinmemelidir.

Peçete yada çatal-bıçak konuşma sırasında sallanmamalıdır.

Peçete ile ağız silinmemelidir, yalnızca dokundurarak temizlenmeli ve kurulanmalıdır. Kullandıktan sonra peçeteye bakılmamalıdır.

Yemek bittikten sonra peçete toplanıp servis tabağının sağına öylece bırakılır; buruşturulmaz ve tabağın içine atılmaz.

Masadan kısa süreli ayrılmalarda peçete sandalyeye bırakılır.

Peçeteler: Fern&Co Plates

Kürdan Kullanımı

Kürdan her sofrada bulunmayabilir. Kimi çevreler bunu kullanmakta bir sakınca görmedikleri halde, diğer çevreler ayıp sayarlar.

En doğru diş temizleme yöntemi bir süre için sofrayı terk ederek dişlerini temizledikten sonra sofraya dönmektir.

Eğer sofradan kalkılamıyorsa dişlerinin arasına takılan kırıntının huzursuzluğuna tahammül etmek yerinde olur.

Çok zorunda kalındığında kürdan kullanılırken bir el veya peçeteyle gizlenmeli ve bu işlem çok kısa sürede halledilmeli.

Tuzluk – Biberlik Kullanımı

Tadına bakmadan önce yemeğe tuz ya da biber konmaz.

Çok delikli olan tuz, tek delikli olan karabiberdir.

Eğer delikli kapların içinde değil de; açıkta ise tuz, biber ve diğer baharatlar kaşığın ucuyla alınır.

Tuz hiçbir zaman parmakla alınmaz.

Uzakça bir yerde bulunan bir tuzluğa uzanılmaz. Komşulardan uzatmaları rica edilir.

Tuzluk ve diğer istenen malzemeler elden ele verilmez, diğer kişinin uzanabileceği yere bırakılır.

Hangi Yemek Nasıl Yenir?

YEMEKLER

ÇORBA
  • Çorba içerken çok sıcak bir çorba soğutmak için üflenmemelidir.
  • Kaşık tamamıyla doldurulmamalıdır.
  • Çorba içerken kaşığın ucu ile değil, yanı ile içmelidir.
  • Çorbaya ekmek doğranmamalıdır.
  • Çorba içerken tabağa çok fazla eğilmemeye dikkat edilir.
  • Tabaktaki çorba son damlasına kadar içilmez, çorbanın dibini almak için tabak yatırılmaz.
  • Kaşık çorba içildiği sürece kasesinin içinde olmalıdır. Ancak çorba bittikten sonra çorba tabağının yan tarafına bırakılır.
SEBZE
  • Bütün sebze yemekleri çatal ile yenilir.
  • Bıçağa ihtiyaç varsa çatalın kenarı kullanılır.
KÖFTE
  • Köfte çatal ile yenilir.
  • Bıçağa ihtiyaç varsa çatalın kenarı kullanılır.
ET
  • Et, çatal ve bıçakla yenir.
  • Çatal, et yenirken sol elde tutulur, bıçak ise sağda tutulur ve eti keser.
  • Et yenirken tabaktaki etin tümü kesilmez. Tek parça kesilir, tek lokma yenir. Lokmayı yedikçe bir yenisini kesilir.
BALIK

  • Balık çatalla yenir, ancak kılçık elle çıkarılır ve tabağın kenarına bırakılır.

  • Balık bıçağı sadece balığın kılçığını ayıklamak için kullanılır.

  • Balık yenirken ilk olarak başı ayrılır.

  • Sonra, çatal ve balık bıçağı ile baştan kuyruğa doğru ikiye ayrılır.

  • Ve balığın kılçığı balık bıçağının ucu ile tamamen çıkarılır. Eğer balık bıçağı yoksa kılçık ekmek parçası yardımı ile çıkarılır.

  • Ayrılan kılçıklar tabağın içine ya da tereyağı tabağına konur.

  • Etli kısmı çatal ya da bıçakla ufak parçalara bölünerek yenir.

  • Eğer ağza atılmış lokmada küçük kılçık parçaları kalmışsa bunlar ağızdan parmağın ucuyla çıkarılır.

MAKARNA

  • Bütün makarnalar çatal ile yenir.

  • Makarnayı İtalyan usulü yemek için çatal ve kaşık kullanılır. Çorba kaşığı sol elde tabağa dikey yakın bir şekilde tutulur. Sağ eldeki çatalla bir kısım makarna alındıktan sonra dişleri kaşığın iç yüzüne dayanmış olan çatal çevrilerek makarna iyice çatala sarılır ve bu şekilde ağza götürülür.

  • Alışılmış yiyiş usulünde ise makarna, çatal ve bıçakla küçük kısımlara ayrılır ve çatala alınarak ağza konur.

PİLAV

  • Pilav çatalla yenir.

  • İstenirse bıçakla destek verilebilir. Bu destek durumdan çatal-bıçak el değiştirebilir.

YAN YİYECEKLER

EKMEK
  • Eğer masada her misafir için ekmek tabağı varsa bir parça ekmek bölünür, gerisi tabağa geri bırakılır. Şayet ortak bir tabaktan alınıyorsa, misafir ekmeğin kalanını geri yerine koyar, masa üstüne koyulmaz.
  • Ekmek bıçakla küçük lokmalara ayrılmaz.
  • Yemeğe ekmek banılmamalıdır.
  • Bıçak ekmeğe sürülerek temizlenmez.
SOĞUK MEZELER
  • Tereyağı, acılı ezme gibi soğuk mezeler bıçak sağ elde, ekmek sol elde, bıçakla ekmeğe sürülerek yenir.
PEYNİR
  • Çatalın kenarıyla kesilir.
BÖREK
  • Sağ elde bıçak, sol elde çatalla yenir. Tek kesim, tek lokma prensibi uygulanır.
SALATA
  • Salata ve buna benzer ortaya konan yemekler, kaplardan tabaklara alınır.
  • Salata yerken bıçak kullanılmamalıdır.
YOĞURT
  • Yoğurt kaşıkla yenir.
ZEYTİN

  • Çatalla yenir, çekirdeği çatalla çıkarılır ve tabağın yanına konulur. Kül tablosuna veya masa üzerine konulmaz.

LİMON

  • Limon sağ elle sıkılırken sol el siper yapılır. Çatalla sıkılmaz.

  • Sıkıldıktan sonra çorba alt tabağının yanına konur.

SOS

  • Reçel, terayağ gibi yiyecekler önce tabağın kenarına alınmalıdır.

  • Hardal, ketçap gibi soslar ise doğrudan yemek üzerine dökülebilir.

Tabaklar: Fern&Co Plates

SANDÖVİÇ VE KANEPELER

  • Çaylarda ikram edilen küçük sandöviç ya da kanapeler elle yenir.

  • Eğer çok ufaksalar bir lokma halinde ağza atılır.

  • Daha büyük ve bir iki tabakalı sandöviçler ise çatal ve bıçakla yenir.

MEYVELER

ELMA / ARMUT
  • Helezonal olarak soyularak ya da dört parçaya ayrıldıktan sonra ayıklanarak elle ya da meyve çatalı ile yenir.
PORTAKAL
  • Helezonal olarak soyulur ve dilimlere ayrılıp tabağa konur, dilimler küçükse bir lokmada, büyükse kesilerek el ya da meyve çatalı ile yenir.
MUZ
  • Samimi bir sofrada kabukları alt ucuna kadar soyulur ve bırakılır.
  • Resmi bir sofrada ise kabuklar tamamen çıkarılır ve meyve bıçağıyla kesildikten sonra yenir. Tek kesim, tek lokma prensibi uygulanır.
ÜZÜM
  • Salkımlar, bıçak ya da makasla kesilir, tabağa alınır.
  • Kişi kabukları yemek istemiyorsa, çiğnememek şartıyla ağızda ayıklar ve avucuna alarak tabağa koyar.
KAYISI / KİRAZ / ERİK
  • Çekirdek ağızda ayıklanıp avuca alınır ve tabağa konur ya da daha önceden meyve ikiye bölünerek çıkarılır.
  • Bir ya da iki lokmada yenir

Kaseler: Fern&Co Plates

ŞEFTALİ

  • Yarma şeftali ikiye bölünerek kolayca çekirdeği çıkarılır ve yenir.

  • Yarma olmayanları dörde ayırıp kabuğunu soyduktan sonra bıçakla küçük parçalara ayırmalı ve çatalla yemelidir. Tek kesim, tek lokma prensibi uygulanır.

KAVUN

  • Dilimlere ayrılarak tabağa konur.

  • Dilimler bıçakla ufak lokmalara ayrılır. Tek kesim, tek lokma prensibi uygulanır.

Yemek Yerken

Herkes yerine oturduktan sonra, konuk kendine ait peçeteyi alıp açmalı ve dizlerinin üzerine koymalıdır. (Bkz: Peçete kullanımı)

Yemeğe başlamak için ev sahibesinin işareti beklenmelidir. Ev sahibesi herkesin yemeği gelince işaret verecektir.

Henüz yemek gelmeden bir ekmek koparıp ağıza atmak doğru bir davranış değildir.

Büyük ziyafetlerde, örneğin düğün yemeklerinde yemeğe başlamak için diğerlerini beklemek gerekmez; tabağına yemek konan herkes hemen yemeğe başlayabilir.

Yine 6-12 kişilik masalara dağılınmış halde bir düğün yemeği ise tüm masaya servis yapılmasını beklemek uygun olur. Bunun dışında erkekler iki yanlarındaki kadınların başlamalarını beklemek zorundadırlar.

Tabaklar: Fern&Co Plates

Yemek çok hızlı veya çok yavaş yenmemelidir. Sofradaki diğer kişilere uyum sağlayarak yenmelidir.

Çatala bir lokmadan fazla yemek alınmamalıdır.

Lokma ağza götürülürken çok eğilerek sırt kamburlaştırılmamalıdır.

Çiğnerken ağızın kapalı olması gereklidir.

Ağız dolu iken konuşulmamalıdır.

Kesilerek yenmesi gereken yiyecekler çok ses çıkartılarak kesilmemelidir.

Dudaklar yağlı olarak kalmamalıdır. 

Alışılmamış ve yemesi zor olan yiyecekler denemek amacıyla alınmamalıdır. Ancak almak zorunda kalındığında açıkça nasıl yeneceği sorulmalı ya da bunu yemesini bilen kişi sessizce taklit edilmelidir.

Sunulan yemeklerden biri istenmediğinde “Teşekkür ederim” demek yeterlidir.

Porsiyon şeklinde sunulan istiridye, çorba gibi yiyecekler reddedilmemelidir. Ancak yemek istenmediğinde bu yiyeceklerden bir-iki lokma alarak tabakta bırakılmalıdır.

Eğer yemek beğenilmişse ikinci kere istenebilir. Havyar gibi pahalı yemeklerden ise tekrar talep edilmemelidir.

Tabaklar, Bardaklar ve Kadehler: Fern&Co Plates

Tabaklar: Fern&Co Plates

Konuklardan birinin bir kez kullandığı servis parçası herkesin kullanacağı gıda maddesine sokulmamalıdır.

Servis tabağının içindekiler kişinin kendi kullandığı çatalla alınmamalı, tadına bakılacak bile olunsa kişi önce tabağına koymalıdır.

Kişi kendine servis yaparken tabağı çok doldurmadan servis etmelidir.

Büyük tabaklarda sunulan et yemeklerinden en iyisini seçip çıkarmak doğru değildir. Kesilmiş ve dizilmiş et parçalarından sırayı bozmadan biri alınmalıdır. Bir kez alınan parça bırakılıp yenisiyle değiştirilmemelidir.

Yemek yerken sofradaki diğer kimselere; sürahiyi, tuzluğu vermek gibi hizmette bulunmak gerekir.

İçecek, içki içerken:

İçmeden önce, bardakta ruj veya yağ izi bırakmayacak şekilde ağız silinmelidir.

Ses çıkartmadan içilir.

Bardak tek dikişte boşaltılmamalıdır.

İçki istenmediğinde servis yapılırken kadehin üstü elle kapatılarak reddedilir, ancak kadeh verildiğinde geri çevrilmez.

Bir kimsenin önünde dolu bir kadeh kalmışsa, ayağa kalktıktan sonra içilmez.

Tepsi: Fern&Co Plates

Yemekten arzu edilmeyen bir madde çıktığında

Yemeğin içinde istenmeyen bir madde görünürse (taş, kıl vs.) hiç kimseye belli etmeden üstü yemekle kapatılmalıdır. Eğer yemeğe devam edilebiliniyorsa kalanı yemeğe devam edilmeli. Eğer devam edilemiyorsa, devam ediyor gibi davranılmalıdır.

Ağza çiğnenemeyecek bir madde gelirse (kılçık, kemik parçası, kıkırdak vs.) kimseye göstermeden kağıt peçeteyle çıkarılmalı ve tabağın içine konmalı. 

Ağza giren yiyecek maddesi kurala göre ne ile girdi ise onunla çıkarılmalı. ancak bir balık kılçığını ağızdan çıkartma işlemi el ile yapılır.